Poznaj florę i faunę powiatu krapkowickiego

Barwinek pospolity (Vinca minor L.)
Często nazywany barwinkiem mniejszym. Gatunek rośliny należący do rodziny toinowatych (Apocynaceae). Jest to roślina zimozielona dorastająca do 10–15 cm wysokości, ma silnie rozgałęzione pędy, które dołem się płożą, a górą wznoszą. Liście są drobne, błyszczące, podłużne, eliptyczne lub jajowate. Barwinek pospolity kwitnie od kwietnia do sierpnia. Kwiaty barwinka są niebieskie lub fioletowe i pięciopłatkowe. Roślina występuje naturalnie w Europie i Azji Zachodniej, w lasach liściastych oraz zaroślach. Doskonale znosi zacienienie. Przeważnie występuje na żyznych, zasobnych w wapń i kwaśnych glebach.

Bluszcz pospolity (Hedera helix L.)
Jest długowiecznym, zimozielonym pnączem należącym do rodziny araliowatych. Naturalnie występuje na terenie Europy i Azji Mniejszej. Należy do roślin inwazyjnych i trujących, jednak ma też zalety – jest rośliną miododajną, leczniczą i kosmetyczną. Występujące w warunkach naturalnych egzemplarze kwitnące podlegają ochronie gatunkowej. Samochwytne, płożące pędy rośliny dorastają do 20 m. Ozdobną częścią rośliny są liście. Bluszcz kwitnie bardzo obficie, ale dopiero na starszych egzemplarzach. Drobne, zielono-żółte kwiaty o średnicy do 4 cm pojawiają się na wzniesionych łodygach przyciągają do siebie pszczoły. Kwiaty jednak stosunkowo szybko opadają. Szczególnie trujące są owoce bluszczu, których charakterystyczną cechą jest to, że zawierają żywicę. W uprawie jest niewymagający, a jego walory podnosi wielość odmian uprawnych o różnorodnych kształtach i barwach liści, sposobach wzrostu i wymaganiach. Dobrze czuje się w cieniu. Jest idealną rośliną do obsadzania północnych ścian, murów i pni drzew. Szczelna warstwa liści pokrywająca ściany ogranicza parowanie ciepła w czasie zimy i nie pozwala na nadmierne nagrzanie się ocienionego budynku latem.

Bocian biały (Ciconia ciconia)
Należy do rzędu brodzących i rodziny bocianowatych Ciconiidae. Rodzina ta tworzy 5 rodzajów obejmujących 19 gatunków ptaków żyjących na obu półkulach. Stojący bocian biały mierzy około 80 cm. Masa ciała dorosłego ptaka wynosi od 2,7 do 4,5 kg, a rozpiętość skrzydeł dochodzi do 2 m. Areał lęgowy bociana białego obejmuje większość terenu Europy (za wyjątkiem Wysp Brytyjskich i Półwyspu Skandynawskiego), Azję Mniejszą oraz północną Afrykę. Bociany spędzają w naszym kraju około 5 miesięcy, po czym już od połowy sierpnia odlatują na zimowiska w Afryce. Jako pierwsze odlatują ptaki, które w danym roku nie odbywały lęgu oraz młode. Z zimowiska ptaki powracają w ostatnich dniach marca lub w kwietniu. Tuż po przylocie poprawiają swoje stare gniazda lub przystępują do budowy nowych. Dojrzałość płciową osiągają w wieku 3-5 lat i wówczas po raz pierwszy przystępują do lęgu. Pierwsze jaja składają na ogół w drugiej dekadzie kwietnia. W gnieździe znajduje się najczęściej od 3 do 6 jaj, które są wysiadywane na zmianę przez obydwa ptaki. Inkubacja trwa 33-34 dni, a po 60-65 dniach młode bociany opuszczają gniazda. W zależności od daty przystąpienia do lęgu wylot młodych jest rozciągnięty od pierwszej dekady lipca do pierwszej dekady września. Pokarm bociana stanowią m.in. płazy, gryzonie, ssaki owadożerne (np. krety), duże owady (np. szarańczaki, chrząszcze), ryby, dżdżownice, a czasami gady czy pisklęta lub jaja ptaków. 

Buk pospolity, buk zwyczajny (Fagus sylvatica L.)
Występuje naturalnie w przeważającej części Europy – pospolite drzewo leśne w Europie Środkowej i Zachodniej. Buk zwyczajny osiąga 30 metrów i posiada szeroką, kopulastą koronę. Posiada charakterystyczną, popielato- lub ołowiowo-szarą, gładką korę. Osiąga wiek do 350 lat. Drzewo nie wymaga specjalnych warunków świetlnych. Dobrze rośnie na glebach żyznych, piaszczystych i wapiennych. Preferuje stanowiska wilgotne. Wymaga stałego poziomu wód gruntowych i preferuje obszary, gdzie lato jest chłodne. Nasiona buka kiełkują w ciemności, tzn. tylko wtedy, gdy są całkowicie przesłonięte ściółką. Kwiaty męskie są zebrane w wielokwiatowe, zwisające, małe pęczki, a kwiaty żeńskie posiadają czteroklapową okrywę. Kwitną w kwietniu i maju. Owocem drzew jest bukiew – trójgroniaste orzeszki (czasem pojedynczy) osłonięte zdrewniałą pokrywą.

Buławnik wielkokwiatowy (Cephalanthera damasonium (Mill.) Druce)
Gatunek rośliny należący do rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Liście są równomiernie rozmieszczone. Ich wielkość od nasady do środka łodygi stopniowo rośnie, potem w górę maleje. Środkowe, największe liście są szerokolancetowate i mają długość do 11 cm przy szerokości do 5,5 cm. Na łodydze jest 35, wyjątkowo do 8 liści o wyraźnej nerwacji, które swoimi nasadami obejmują łodygę. Kwiaty żółtawo-białe, o długości 15–20 mm, wyrastają z kątów liści i tworzą luźny, kłosokształtny kwiatostan. Skierowana ku dołowi korona kwiatu jest zazwyczaj zamknięta.  Rośnie na glebach wapiennych, w lasach bukowych, rzadziej w innych lasach liściastych lub iglastych. Jest typową rośliną miejsc cienistych.

Szczegóły w aktualnym wydaniu Tygodnika Ziemi Opolskiej z 15 września - e-wydanie dostępne tutaj.