Co to są azotany i azotyny?
Problem azotanów kojarzy się najczęściej z negatywnymi skutkami środowiskowymi wywoływanymi nadmiernym nawożeniem pól oraz konsekwencjami tych praktyk dla środowiska naturalnego, takich jak eutrofizacja (okresowe zakwity wód w zbiornikach wodnych). Znanym w społeczeństwie problemem jest okresowy zakwit sinic i glonów, spowodowany przenawożeniem pól i dostawaniem się związków azotowych do wód. Sinice to cyjanobakterie, czyli mikroorganizmy przeprowadzające fotosyntezę i produkujące niebezpieczne dla zdrowia człowieka toksyny. Konsekwencją zakwitu wód jest ograniczenie organizmom wodnym dostępu do tlenu, co sprzyja rozwojowi bakterii beztlenowych produkujących siarkowodór, który jest toksyczny dla organizmów wodnych. Ze względu na niebezpieczne warunki jakie spowodowane są zakwitem wód stosuje się całkowity zakaz kąpieli w zbiornikach wodnych w tym okresie. Jednak to nie koniec negatywnych konsekwencji występowania azotanów w wodzie. Dużo poważniejszym w skutkach, niż sama eutrofizacja jest bezpośrednie oddziaływanie azotanów na zdrowie człowieka. Dodatkowo, warto wspomnieć, że ważnym, chociaż wciąż często pomijanym aspektem związanym z azotanami występującymi w ściekach jest utrudnienie oczyszczania ścieków i odzyskiwania wody. Obecność związków azotu w wodzie poddawanej uzdatnianiu utrudnia, a czasem nawet uniemożliwia przeprowadzanie procesów odmanganiania wody, a także powoduje problemy podczas dezynfekcji chlorem, czyli podstawowych procesów niezbędnych do oczyszczania wody i wprowadzania jej do ponownego obiegu. Ponadto, azotany powodują rozwój mikroorganizmów w sieci wodociągowej, co stanowi zagrożenie mikrobiologiczne dla wody.
Azotany i azotyny w żywności
Najpowszechniejszą drogą dostawania się azotanów i azotynów do organizmu człowieka jest droga pokarmowa. Głównymi źródłami azotanów i azotynów jest żywność pochodząca z pól uprawnych nawożona nawozami sztucznymi. Drugim źródłem azotanów w diecie są środki konserwujące stosowane przy produkcji wyrobów wędliniarskich i serów. Dieta bogata w przetworzone i konserwowane mięso oraz sery, może zwiększać narażenie na azotany. Szczególnie niebezpiecznymi dla zdrowia są intensywnie nawożone gleby przy produkcjach tzw. nowalijek, czyli przedwcześnie produkowanych warzyw, owoców i ziół. Taka produkcja jest prowadzona niezgodnie z naturalnym cyklem wegetacyjnym tych roślin. Przy takiej uprawie zwiększa się ryzyko zbyt intensywnego nawożenia pól uprawnych w celu uzyskania dużych i szybkich zbiorów. Do roślin, u których wykrywalność azotanów jest wysoka należą wczesne warzywa korzeniowe, takie jak seler, marchewka, buraki czy rzodkiewka. Do roślin liściastych zwiększających narażenie na zatrucie azotanami należą sałata, szpinak czy kapusta. Mniejsze ilości azotanów zostały zbadane w próbkach pomidorów, ogórków, papryki, grochu oraz w fasolce szparagowej. Dlatego tak ważne jest uważne sprawdzanie i dostosowanie się do sezonowości kupowanych warzyw i owoców, a także sprawdzanie kraju pochodzenia danego produktu.
Uwaga! To tylko fragment artykułu. Zanim skomentujesz przeczytaj całość w aktualnym wydaniu Tygodnika Ziemi Opolskiej z 23 maja - e-wydanie dostępne tutaj.
Napisz komentarz
Komentarze